ik mag geen prinsje zijn // Anouk smit

"Gaat het goed?"

Als brave schoolmeisjes zaten we te werken: Carmen haakte een tiet met een grote, roze tepel erop en ik typte een dialoog tussen een toekomstige koning en zijn heerszuchtige vrouw. Elk in ons eigen bootje dobberden we op het vlakke, koelverlichte meer van onze open werkplaats in de Brakke Grond aan de Nes in Amsterdam. We antwoordden allebei instemmend.
  "Ja?" vroeg de programmeur van de Brakke Grond nogmaals, nu specifiek aan mij. "Lukt het je wel om hier te werken?" Ze had mijn vorige stukje gelezen. Was ik toch even vergeten dat als je iets schrijft, dat men het dan leest. //Lees verder//

---

Maar gelukkig zat ik heerlijk te werken. Niets van de rampscenario's die vorige week aan mijn botten hadden geknaagd, hebben het licht gezien. Het plannen is voorbij. De beamer blaast, de printer is bezorgd en mijn broers oude bureaustoel zit werkelijk uitstekend. Span de vlaggetjes maar tussen de lantarenpalen jongens; de fase van beginnen is officieel gepasseerd.

Het is voor mij altijd weer een opluchting, dat moment dat je beseft: Ik zit erin. Dat je weet wat je maken gaat en dat je gedachten gaan stromen. Dat alles wat er om je heen gebeurt potentieel materiaal is. Het is die vreemde toestand van afstand nemen tot het leven – een observatorstandpunt innemen – en tegelijkertijd een wijder open staan voor wat er gaande is.

"Het is voor mij altijd weer een opluchting, dat moment dat je beseft: Ik zit erin."

Regen is niet meer alleen vervelend, maar blijkt ook een bepaalde klank te hebben. Een rake opmerking is niet meer alleen beledigend, maar wist ook onverbiddelijk de beslagen zielenspiegel droog. Een ruzie is niet meer alleen 'harnassen aan!', maar mag nu ook een haak slaan in wat mij kwetsbaar maakt. Alles voor de kunst!

Of is het andersom? Heb ik het schrijven nodig, om uit mijn harnas te kunnen stappen, in mijn zielenspiegel te kijken, de klank van de regen te horen? Want waarom zou je anders schrijven? Voor het geld hoef je het niet te doen. Voor de roem evenmin - er zijn wel betere en snellere manieren te verzinnen om in het spotlicht te komen. Is het dan uit noodzaak, of mag dat ook weer niet? Staat 'noodzaak' naast 'inspiratie' en in de taboe-vitrine? In ieder geval is schrijven een vak, een ambacht. Doet het ertoe of het ambacht als bijverschijnsel tot psychische evenwichtigheid leidt of dat het wordt uitgeoefend opdat het daartoe leidt?

"Ik mag geen prinsje zijn." herhaal ik vaak in mijn hoofd, als er weer van alles is waardoor ik vind dat ik niet schrijven kan: geen lekkere pen, herrie bij de buren, vermoeidheid of iets anders. 

"Het prinsje-zijn heeft men er op de opleiding Writing for Performance vakkundig uit gegeseld."

Het prinsje-zijn, het alleen maar kunnen schrijven in ideale omstandigheden, als aan alle voorwaarden voldaan is, dat heeft men er op de opleiding Writing for Performance die ik volgde aan de HKU vakkundig uit gegeseld. En ik ben ze er dankbaar voor.

Toch is het elke keer een gevecht; discipline is een lastig ding. Gewoonte, dat is handzamer. Maar om een gewoonte erin te slijpen… heb je toch eerst discipline nodig. Daarom is deze residentie bij de Brakke Grond zo'n luxe: geen post die op de mat valt, geen deurbel die rinkelt, geen planten, afwassen of wc-potten die hoognodig water, schoon of geschrobd moeten. Leegte en stilte. En een contract waarin staat dat ik schrijven moet.

Het beginnen is doorgaan geworden. //

Anouk Smit schrijft voor toneel en film en werkt nu aan haar debuutroman. Ze schreef o.a. voor Het Syndicaat, PRPL films en Uitgeverij Theaterboek. Ook geeft ze schrijfles, (Toneelgroep Amsterdam, Hogeschool voor de Kunsten Arnhem ArtEZ, Willem de Kooning Academie) en verzorgde de redactie van het boek Theatermaken, pragmatische theorieën van Mart-Jan Zegers, uitgegeven bij International Theatre and Film Books. De hele maand juni is Anouk residentieel schrijver in de Brakke Grond.

meer van anouk

andere schrijvers over hun schrijfproces