het schrijfproces van Jolein Laarman

In de rubriek 'Het schrijfproces van' vertellen schrijvers over hun schrijfproces. Iedereen krijgt dezelfde vijf vragen voorgeschoteld:
  • Hoe begin je met schrijven aan iets nieuws?
  • Wat zijn voor jou voorwaarden om goed te kunnen schrijven?
  • Tussen welke benaderingen schakel jij heen en weer gedurende je schrijfproces?
  • Kom je wel eens vast te zitten? Wat doe je dan?
  • Wanneer weet je dat je werk af is?

HOE BEGIN JE TE SCHRIJVEN AAN IETS NIEUWS?

"Het begin van een nieuw scenario kan op verschillende manieren ontstaan. Soms heb ik een steeds terugkerend beeld, scène of arena in gedachten, en is het verhaal nog niet duidelijk. En soms heb ik al een behoorlijk coherent verhaal in mijn hoofd voordat ik begin. In beide gevallen kom ik er eigenlijk al schrijvend achter wat ik precies wil vertellen en waarom. Het kan ook zijn dat een regisseur met een plan komt. Of we komen samen op een verhaal dat we allebei graag willen vertellen."
"In het geval van Brozer, de laatste film waaraan ik gewerkt heb, diende het zich heel anders aan. Vriendin Leonoor Pauw vertelde dat ze ongeneeslijk ziek was. Haar sterfproces werd het ongeschreven scenario van de film. Ik heb meegedacht, in plaats van geschreven, aan de film. Eens in de zoveel tijd hadden we (ik, Leonoor, Adelheid Roosen, Marnie Blok, Lieneke le Roux en Mijke de Jong) lange gesprekken over de aanstormende dood van Leonoor, over haar angsten, onze angsten, etc. Op basis van deze gesprekken schreven Mijke (de regisseur) en ik dan een soort stappenplan, een route voor de scènes. En op een gegeven moment hebben we dat ook losgelaten. Fictie werd realiteit. We moesten ons overgeven aan het ziekteverloop van Leonoor. Het is een prachtige film geworden."

"Naar de plek toe gaan waar het verhaal zich afspeelt en daar een tijdje zitten en schrijven geeft enorm veel inspiratie."


Wat zijn voor jou voorwaarden om goed te kunnen schrijven?

"Als er geen inspiratie is, kan alles afleiden: niet stil genoeg, teveel rommel om me heen, honger, dorst, te koud, te warm, kriebel... dan krijgt alles de schuld. Gewoon noest doorwerken. Ik heb een werkkamer, maar werk net zo makkelijk aan de eettafel of op de bank of waar dan ook. Ik kan overal wel werken.
Het is geen voorwaarde, maar naar de plek toe gaan waar het verhaal zich afspeelt en daar een tijdje zitten en schrijven geeft enorm veel inspiratie. Heel fijn, vooral als die plek de natuur is. Even ver weg van sociale en huishoudelijke beslommeringen, niets wat je steeds terughaalt naar de werkelijkheid van huis, gezin en een hond die uitgelaten moet worden."


TUSSEN WELKE BENADERINGEN SCHAKEL JIJ HEEN EN WEER GEDURENDE JE SCHRIJFPROCEs?

"Ik schrijf zoveel mogelijk, niet meteen denken dat het onzin is of te streng zijn. Dat zien we later wel. Schrappen kan altijd. Als ik het even niet meer weet, schrijf ik alle scènes op kaartjes en prik die op een groot bord. Overzicht. Alleen al de kaartjes maken helpt enorm omdat ik dan de essentie van de scène moet opschrijven. Een logline schrijven is ook goed. Het hele verhaal in twee zinnen. Dus ik schakel tussen in- en uitzoomen."


Kom je wel eens vast te zitten? Wat doe je dan?

"Niet in paniek te raken. De boel even laten liggen en iets anders gaan doen. In bad gaan liggen. Stuk lopen. Muziek opzetten en wat rondspringen. Eten en naar buiten staren. En dan toch maar weer gaan zitten. En dan opeens is daar de oplossing. Zo logisch, het stond er eigenlijk al, ik zag het alleen even niet."


Wanneer weet je dat je werk af is?

"Een scenario op zich is niet een ‘af’ werk, een scenario groeit toe naar verfilming. Op een gegeven moment kan ik niks meer toevoegen, dan moet het uit huis. Dan geef ik het in handen van de regisseur en hoop in godsnaam maar dat hij mijn werk respecteert, goed behandelt en laat vliegen. Elke keer weer een lesje in loslaten."

"Dan hoop ik in godsnaam maar dat de regisseur mijn werk respecteert, goed behandelt en laat vliegen. Elke keer weer een lesje in loslaten."
Voor de recentelijk uitgekomen film Brozer (Producent: PRPL) componeerde Jolein Laarman mee aan het scenario, net als overigens aan de in 1997 uitgebrachte voorloper daarvan: Broos. Jolein schreef verder de scenario's voor Nederlandse televisieseries (onder andere Ik ben Willem) en films, zoals Het zusje van Katia, waarvoor ze in 2008 een Gouden Kalf voor Beste Scenario won, Kauwboy, Tussenstand en In jouw naam.

in welke bioscoop bij jou in de buurt Draait 'brozer'?

Klik hier voor 'Brozer' in de bioscoop