'Schrijven betekent ten slotte jezelf telkens toestemming geven om je op een bepaalde manier uit te drukken. Te verzinnen. Te springen. Te vliegen. Te vallen. Je eigen karakteristieke manier van vertellen en volhouden te ontdekken; dat wil zeggen, je eigen innerlijke vrijheid te vinden. Streng te zijn zonder jezelf neer te sabelen. Niet te vaak te stoppen om te herlezen. Jezelf als je denkt dat het goed (of niet te slecht) gaat toe te staan om gewoon door te gaan. Niet te wachten op het duwtje van de inspiratie.'
Aldus Susan Sontag in het essay Schrijven als lezen (2000) uit de bundel Waar de nadruk ligt. Het begin van het essay gaat over de verbondenheid die Sontag voelt tussen het lezen en het schrijven van romans. // Lees verder //
Aldus Susan Sontag in het essay Schrijven als lezen (2000) uit de bundel Waar de nadruk ligt. Het begin van het essay gaat over de verbondenheid die Sontag voelt tussen het lezen en het schrijven van romans. // Lees verder //
Als schrijver ben je 'je eigen eerste, misschien meest kritische lezer'. Je hebt een tekst geschreven en leest het na, of je er tevreden mee bent, of er staat wat je wilt dat er staat en dan herschrijf je het, 'een keer, twee keer, net zo vaak als nodig is om er iets van te maken dat naar jouw gevoel enigszins leesbaar is'.
Is het dan volgens Sontag niet mogelijk dat je als schrijver in één keer een briljant stuk tekst schrijft, iets dat je naleest en waarvan je denkt: niets meer aan doen? Ja en nee, het is zeker zo dat je zo nu en dan iets schrijft waar je zelf tevreden over bent, maar Sontag meent dat dat betekent dat de desbetreffende tekst na lezing en herschrijving alleen nog maar beter kan worden.
Is het dan volgens Sontag niet mogelijk dat je als schrijver in één keer een briljant stuk tekst schrijft, iets dat je naleest en waarvan je denkt: niets meer aan doen? Ja en nee, het is zeker zo dat je zo nu en dan iets schrijft waar je zelf tevreden over bent, maar Sontag meent dat dat betekent dat de desbetreffende tekst na lezing en herschrijving alleen nog maar beter kan worden.
Het kan lastig zijn een balans te vinden tussen schrijven en lezen; zoals in het citaat staat moet een schrijver niet te vaak stoppen om te herlezen. Mijn eigen ervaring is dat ik de neiging heb na elke paar regels die ik geschreven heb, diezelfde regels ga herlezen. Er is altijd wel iets dat verbetert kan worden, een bepaald woord dat niet goed de lading dekt, een zinsconstructie die niet klopt, een idee dat nog niet goed uit de verf komt, en wanneer eenmaal in mijn hoofd zit dat er iets niet goed zit in de net geschreven tekst, kan ik dat niet loslaten. |
|
Dus ga ik net zo lang herschrijven en pielen tot ik in ieder geval tevreden ben, dusdanig dat ik het los kan laten en verder kan, maar tegen die tijd is de schrijfflow waar ik in zat totaal verdwenen.
Doorgaan dus, gewoon doorgaan zonder te wachten op het duwtje van de inspiratie. Vertrouwen op je eigen stem, je kunnen, daarmee bedoel ik een vorm van vakmanschap, je talent en je ideeën. Schrijven, zodat je iets hebt waarmee je aan het werk kunt gaan. Proberen het boek zoals je het in je hoofd hebt, op papier te krijgen, het te laten lijken 'op wat het, zoals je soms in een extatische bui weet, zou kunnen worden'. //
Doorgaan dus, gewoon doorgaan zonder te wachten op het duwtje van de inspiratie. Vertrouwen op je eigen stem, je kunnen, daarmee bedoel ik een vorm van vakmanschap, je talent en je ideeën. Schrijven, zodat je iets hebt waarmee je aan het werk kunt gaan. Proberen het boek zoals je het in je hoofd hebt, op papier te krijgen, het te laten lijken 'op wat het, zoals je soms in een extatische bui weet, zou kunnen worden'. //
Renée van Marissing is schrijver van romans, theater en muziektheater. Na haar romans Het waaien van mijn oma en Strak blauw, uitgegeven door Atlas Contact, werkt zij nu aan haar derde roman. |