Vorige week heb ik het boek Hemelvaart gelezen van Judith Koelemijer. Judith vertelt het verhaal over de zomer van 1985 waarin ze na haar eindexamen met vijf vriendinnen op vakantie gaat naar Griekenland. Op de laatste avond willen ze nog één keer volop van het Griekse nachtleven genieten.
Aan het eind van de nacht zoeken vier vriendinnen hun tent op om te gaan slapen, maar Judith en Annette hebben er nog niet genoeg van. Ze willen doorgaan en stappen elk bij een jongen achterop de motor. Voor Annette loopt deze rit fataal af, ze verongelukt. Judith en de andere vriendinnen keren zonder Annette terug naar Nederland. // Lees verder //
Aan het eind van de nacht zoeken vier vriendinnen hun tent op om te gaan slapen, maar Judith en Annette hebben er nog niet genoeg van. Ze willen doorgaan en stappen elk bij een jongen achterop de motor. Voor Annette loopt deze rit fataal af, ze verongelukt. Judith en de andere vriendinnen keren zonder Annette terug naar Nederland. // Lees verder //
Het verhaal is waargebeurd. Judith vertelt haar herinneringen en zoekt vijfentwintig jaar later de rest van de betrokkenen op om hun versie van het verhaal te horen. Door de jaren heen is ze contact blijven houden met de ouders en broer van Annette. In 2009 gaat ze na een dag strand langs broer Hans. Daar komt ze er achter dat Hans dacht dat de dood van Annette haar schuld was geweest. Dat het kwam doordat Judith haar tas was vergeten. 'Ik dacht altijd: als die trut haar tas niet was vergeten, had ik m'n zus nog gehad.' De waarheid zat anders in elkaar, maar broer Hans en ook de ouders van Annette dachten dat Judith er op die manier bij betrokken was geweest. Ze dachten dat Judith zoveel met Annettes dood bezig was, omdat ze zich schuldig voelde.
| Er werd in het boek niet verder in gegaan wat deze wetenschap met Judith deed. Het lijkt me nogal heftig als je erachter komt dat mensen met wie je in vijfentwintig jaar een sterke band hebt opgebouwd, denken dat je mede schuld hebt aan de dood van hun dochter. |
|
De schuldvraag is iets dat boven komt drijven in het boek. Judith voelt zich schuldig, Annettes broer, de overige vriendinnen, de jongens bij wie ze op de motor zaten, elk hebben ze hun eigen schuldgevoelens. 'Had ik maar...', 'Als ik toen dit en dat gezegd had...'
Schuldgevoel is een goede drijfveer om mensen in verhalen te laten handelen. Marina laat in de film Borgman een vreemdeling toe in haar huis en badkamer, omdat zij zich schuldig voelt dat haar echtgenoot de vreemdeling in elkaar sloeg. Schuldgevoel komt ook in mijn verhaal voor. Het zusje van Jelle krijgt een ernstig ongeluk. De moeder zal zich schuldig voelen. Hoe uit zich dat? Zet ze alles en iedereen opzij om haar dochter tot in het uiterste te verwennen? Zoekt ze een zondebok waarop ze de schuld kan afschuiven? Zal Jelle zich ook schuldig voelen? Misschien heeft hij ruzie gehad met zijn zusje, vlak voordat ze het ongeluk kreeg. Zelfs opa kan zich schuldig voelen; misschien heeft hij zijn dochter niet helemaal goed opgevoed, waardoor ze haar eigen dochter veel te veel vrijheid gaf en daardoor onder een auto terecht is gekomen. En hoe uit zich dat bij opa?
Naast schuldgevoel omtrent het zusje, zal Jelle zich na een eetbui ongetwijfeld ook schuldig voelen. Als Jelle een dubbele patat oorlog en drie frikandellen bij de snackbar besteld, zal de patatboer zich dan schuldig voelen omdat hij meewerkt aan de slechte gezondheid van een jong mens? En als hij sigaretten verkoopt? Zo kan ik nog bladzijdes doorgaan. Maar wat als je geen schuldgevoelens kent? Wat voor personage ben je dan? Dat is voer voor een andere blog, voorlopig hou ik het bij het schuldgevoel van mijn eigen hoofpersonen.
Liesbeth //
Schuldgevoel is een goede drijfveer om mensen in verhalen te laten handelen. Marina laat in de film Borgman een vreemdeling toe in haar huis en badkamer, omdat zij zich schuldig voelt dat haar echtgenoot de vreemdeling in elkaar sloeg. Schuldgevoel komt ook in mijn verhaal voor. Het zusje van Jelle krijgt een ernstig ongeluk. De moeder zal zich schuldig voelen. Hoe uit zich dat? Zet ze alles en iedereen opzij om haar dochter tot in het uiterste te verwennen? Zoekt ze een zondebok waarop ze de schuld kan afschuiven? Zal Jelle zich ook schuldig voelen? Misschien heeft hij ruzie gehad met zijn zusje, vlak voordat ze het ongeluk kreeg. Zelfs opa kan zich schuldig voelen; misschien heeft hij zijn dochter niet helemaal goed opgevoed, waardoor ze haar eigen dochter veel te veel vrijheid gaf en daardoor onder een auto terecht is gekomen. En hoe uit zich dat bij opa?
Naast schuldgevoel omtrent het zusje, zal Jelle zich na een eetbui ongetwijfeld ook schuldig voelen. Als Jelle een dubbele patat oorlog en drie frikandellen bij de snackbar besteld, zal de patatboer zich dan schuldig voelen omdat hij meewerkt aan de slechte gezondheid van een jong mens? En als hij sigaretten verkoopt? Zo kan ik nog bladzijdes doorgaan. Maar wat als je geen schuldgevoelens kent? Wat voor personage ben je dan? Dat is voer voor een andere blog, voorlopig hou ik het bij het schuldgevoel van mijn eigen hoofpersonen.
Liesbeth //
| Liesbeth Mende schrijft toneel, proza en werkt bij de thuiszorg. Ze won de Elle literatuurprijs in 2001. In 2004 verscheen haar debuutroman Afhaalmeisje bij de Arbeiderspers. Verder verschenen er een aantal educatieve boeken en het prentenboek Eddie het biebmonster. Recentelijk is haar jeugdroman Blauw (uitgeverij Gottmer) uitgekomen. |
Andere schrijvers over hun schrijfproces
| |
RSS Feed
