 Schrijven is reflectie toevoegen aan de waan van de dag, een gedachte naast het gerucht plaatsen, een fantasie naast het feit. Een manier om de wereld om ons heen in breder perspectief te plaatsen en even uit te hijgen nadat we achter het nieuws aan hebben gerend. Maar theater is ook een traag medium. Voor je de actualiteit in een dramatische vorm hebt gegoten, ligt het nieuws vaak zo ver achter ons dat wat we te vertellen hebben niet meer relevant is. // Lees verder // |
|
En wanneer de traagheid de inhoud al niet aantast, dan zijn het wel de praktische bezwaren: Een voorstelling op poten zetten kost naast geld ook tijd. En dat komt de snelheid niet ten goede.
Is theater dan het verkeerde medium om te reageren op de actualiteit?
Met De Orde van de Dag proberen we daar juist tegenin te gaan en elke keer binnen één dag een voorstelling op poten te zetten waarin we de gebeurtenissen van de afgelopen maand behandelen. Het grote nieuws en het kleine nieuws, de incidenten en de lange lijnen.
We, dat is een groep theaterschrijvers en –makers, acteurs en muzikanten. Wij komen tweewekelijks bijeen om de kranten te bespreken, de lijnen aan te brengen, de verbanden te zoeken en te brainstormen over concrete ingangen. En op de voorstellingsdag wordt om 10:00 ’s ochtends de harde kern aangevuld met gastschrijvers en gastacteurs die aan de slag gaan om de scènes te schrijven en vorm te geven. Scènes die zo’n tien uur later aan het publiek worden opgediend.
Dat is schrijven met een deadline die je op de hielen zit, schrijven waar hopelijk, zoals Bradbury beweert, een waarheid in zit. Soms levert dat een satirische pastiche op een actualiteitenprogramma op, met Oscar Kocken als Matthijs van Nieuwkerk en wij, de schrijvers, als gemankeerde tafelheren. Soms is het een los zand van verschillende scènes, soms weten we een groter thema te raken – van ‘dankbaarheid’ tot ‘utopie’ – en we hebben zelfs één keer een musical gemaakt, toen de middag voor de Orde van de Dag het overleg in het Catshuis klapte.
Soms is het alleen maar een poging tot een grap.
Is theater dan het verkeerde medium om te reageren op de actualiteit?
Met De Orde van de Dag proberen we daar juist tegenin te gaan en elke keer binnen één dag een voorstelling op poten te zetten waarin we de gebeurtenissen van de afgelopen maand behandelen. Het grote nieuws en het kleine nieuws, de incidenten en de lange lijnen.
We, dat is een groep theaterschrijvers en –makers, acteurs en muzikanten. Wij komen tweewekelijks bijeen om de kranten te bespreken, de lijnen aan te brengen, de verbanden te zoeken en te brainstormen over concrete ingangen. En op de voorstellingsdag wordt om 10:00 ’s ochtends de harde kern aangevuld met gastschrijvers en gastacteurs die aan de slag gaan om de scènes te schrijven en vorm te geven. Scènes die zo’n tien uur later aan het publiek worden opgediend.
Dat is schrijven met een deadline die je op de hielen zit, schrijven waar hopelijk, zoals Bradbury beweert, een waarheid in zit. Soms levert dat een satirische pastiche op een actualiteitenprogramma op, met Oscar Kocken als Matthijs van Nieuwkerk en wij, de schrijvers, als gemankeerde tafelheren. Soms is het een los zand van verschillende scènes, soms weten we een groter thema te raken – van ‘dankbaarheid’ tot ‘utopie’ – en we hebben zelfs één keer een musical gemaakt, toen de middag voor de Orde van de Dag het overleg in het Catshuis klapte.
Soms is het alleen maar een poging tot een grap.
| En soms lukt het ons zelfs iets meer te zeggen, iets toe te voegen aan de feiten, een persoonlijke noot te achterhalen, de verbeelding in te laten grijpen in de werkelijkheid, de menselijkheid te vinden in abstracte conflicten en misschien iets aan te raken van een groter verband, tussen ons, elkaar en de wereld om ons heen. |
Soms lukt het ons, hoe klein en kort dan ook, onder de oppervlakte te raken, structuren bloot te leggen, de iconen van het nieuws te ontmythologiseren, de hoofdrolspelers van de macht te ontmaskeren, menselijk en dus faalbaar te maken. Soms lukt het ons onze gedachten van twee cent bij het grootkapitaal te voegen.
En soms raken we gefrustreerd omdat we het onderwerp niet te pakken krijgen. Ongeveer net zo lang als de Orde van de Dag loopt, is het hommeles in Syrië. Elke vergadering bespreken we wat we ermee moeten doen en ook al hebben we regelmatig een Syrische scène, is Bashar al Assad al eens opgekomen met een begrafenisspeech voor de gifgasslachtoffers, heeft zijn vrouw zijn beleid als eens verdedigd terwijl ze haar kinderen voorleest, hebben we al eens een Syrische burger oorlogsmoe uit het raam laten staren, nog altijd blijkt uit dit conflict de onmacht van de theatermaker: niet alleen zijn sommige dingen te werkelijk om relevant theater over te maken op korte termijn, de vraag blijft als een uitroepteken staan: wat heeft het eigenlijk voor zin?
En soms raken we gefrustreerd omdat we het onderwerp niet te pakken krijgen. Ongeveer net zo lang als de Orde van de Dag loopt, is het hommeles in Syrië. Elke vergadering bespreken we wat we ermee moeten doen en ook al hebben we regelmatig een Syrische scène, is Bashar al Assad al eens opgekomen met een begrafenisspeech voor de gifgasslachtoffers, heeft zijn vrouw zijn beleid als eens verdedigd terwijl ze haar kinderen voorleest, hebben we al eens een Syrische burger oorlogsmoe uit het raam laten staren, nog altijd blijkt uit dit conflict de onmacht van de theatermaker: niet alleen zijn sommige dingen te werkelijk om relevant theater over te maken op korte termijn, de vraag blijft als een uitroepteken staan: wat heeft het eigenlijk voor zin?
| Misschien is de zin van verhalen maken en vertellen enkel het verjagen van de stilte en het stillen van onwetendheid. Dus dat zal ik maar blijven proberen. Zo schrijf ik elke Orde van de Dag het ter plekke geschreven gedicht. Het publiek mag aangeven wat het belangrijkste nieuws van de maand was en daar ga ik dan mee aan de slag. |
|
Niet binnen één dag maar binnen één uur moet er een tekst op papier staan die ik vervolgens voordraag. Als er waarheid in snelheid zit, zoals Bradbury beweert, moeten dat de waarachtigste teksten zijn die ik schrijf. Wellicht. Hoe schrijf je een tekst binnen één uur? Volgens mij gaat het erom een gedachte te hebben, die enigszins origineel is, en die werk je vervolgens uit. Die giet je in woorden die soms een strakke, soms een zeer vrije vorm hebben. Van blues en sinterklaasgedicht (inclusief Micks Rijmwoordenboek op internet!) tot een los gestructureerde stream of consciousness.
Dat levert de ene keer ‘Veteranenverdriet’ op, over een onlangs door prinses Beatrix geopende basis voor veteranen met een post-traumatische stressstoornis, en dan weer ‘Lampedusa’, over de verdronken asielzoekers voor de Italiaanse kust. Soms is het een poging toch weer wat te zeggen over Syrië, bijvoorbeeld ‘Syrisch Vuurwerk’ rond oud en nieuw. En afgelopen maand was de arrestatie van Justin Biber hét nieuws van de maand voor het voltallige publiek. Dat levert dan ‘De Bieber Blues’ op.
En wat het de volgende keer wordt kan je zien in Utrecht of in Eindhoven. //
De vaste kern van de Orde van de Dag bestaat uit Greg Nottrot, Oscar Kocken, Michiel Lieuwma, Marcel Osterop, Mark Kraan, Frank van Kasteren, Wilko Sterk en Jibbe Willems.
Dat levert de ene keer ‘Veteranenverdriet’ op, over een onlangs door prinses Beatrix geopende basis voor veteranen met een post-traumatische stressstoornis, en dan weer ‘Lampedusa’, over de verdronken asielzoekers voor de Italiaanse kust. Soms is het een poging toch weer wat te zeggen over Syrië, bijvoorbeeld ‘Syrisch Vuurwerk’ rond oud en nieuw. En afgelopen maand was de arrestatie van Justin Biber hét nieuws van de maand voor het voltallige publiek. Dat levert dan ‘De Bieber Blues’ op.
En wat het de volgende keer wordt kan je zien in Utrecht of in Eindhoven. //
De vaste kern van de Orde van de Dag bestaat uit Greg Nottrot, Oscar Kocken, Michiel Lieuwma, Marcel Osterop, Mark Kraan, Frank van Kasteren, Wilko Sterk en Jibbe Willems.
| Jibbe Willems is toneelschrjver en schrijft onder andere voor hetNationale Toneel, Oostpool, De Toneelschuur, Het Syndicaat, Het Huis van Bourgondië, Urban Myth, Generale Oost en de Bonte Hond. Zijn werk is vertaald en opgevoerd in Rusland, Brazilië, Zuid-Afrika, Duitsland, Spanje en België en iedere maand is hij te zien in de satirische theatershow De Orde van de Dag. |
andere schrijvers over hun schrijfproces
| |
RSS Feed
