Afgelopen week had ik het met studenten van de Schrijversvakschool, die ik lesgeef, over engagement. Wat is het, wat is het jouwe, hoe kom je eraan, hoe kom je eraf, wat moet je ermee? // Lees verder //
| Het viel een beetje stil in het lokaal. Had ik hier niet over moeten beginnen? Ben ik te vroeg, dit zijn mensen die pas drie maanden deze opleiding volgen. Het bleek vooral aan het woord te liggen. 'Engagement' roept associaties op van grote gebaren, en vooral van maatschappelijke thema's. En niet alleen bij deze groep studenten; ik moest denken aan een fragment van een paar jaar geleden, uit het programma Pauw en Witteman. |
|
Vier jaar geleden wint Yora Rienstra de Wim Sonneveld prijs, de prijs die wordt uitgereikt aan nieuw kleinkunsttalent. Een dag later zit ze bij Pauw en Witteman aan tafel. Er wordt haar gevraagd naar de klacht van de jury dat er (te) weinig engagement in de programma's van de finalisten zit. Niet alleen in haar programma, over de gehele linie van de nieuwe aanwas is het mager gesteld met hun maatschappelijke betrokkenheid. Want dat is de algemene opvatting over de betekenis van het woord engagement: maatschappelijke betrokkenheid.
Yora zegt dat ze niet een politiek lied gaat zingen omdat een jury daarom vraagt. 'Niemand die erop zit te wachten dat ik iets over de politiek ga zeggen als ik daar op dat moment geen mening over heb.' Waarop Jeroen Pauw haar vraagt: 'Is er dan iets anders, behalve aandacht, wat jou drijft om op dat podium te gaan staan?' Oftewel, als je geen (politieke) uitspraak wil doen over de staat van dit land, van Europa, van de wereld, wat wil je dán?
Ik heb beide voorstellingen van Yora Rienstra gezien en er spreekt wel degelijk engagement uit, ze gaat een verbintenis aan met haar personages, met wat haar opvalt, fascineert, raakt, irriteert aan de wereld waarin zij leeft. Dat een kunstenaar in plaats van grote uitspraken, die vaak cliché en obligaat aandoen, zich richt op het individu, op het verhaal van een enkeling lijkt me wel degelijk getuigen van een maatschappelijke betrokkenheid, aangezien de maatschappij bestaat uit een grote verzameling individuen. (En nu zeuren de SIRE woorden 'De maatschappij, dat ben jij' door mijn hoofd.)
En hoe zit het met mijn eigen engagement? Zo langzamerhand begin ik thema's te herkennen die in veel van mijn werk (onbewust) de kop opsteken. Zo merkte ik een tijd geleden dat in bijna alle teksten die ik schrijf water een rol speelt, of het nu de zee is of een cruciale scène onder de douche.
Yora zegt dat ze niet een politiek lied gaat zingen omdat een jury daarom vraagt. 'Niemand die erop zit te wachten dat ik iets over de politiek ga zeggen als ik daar op dat moment geen mening over heb.' Waarop Jeroen Pauw haar vraagt: 'Is er dan iets anders, behalve aandacht, wat jou drijft om op dat podium te gaan staan?' Oftewel, als je geen (politieke) uitspraak wil doen over de staat van dit land, van Europa, van de wereld, wat wil je dán?
Ik heb beide voorstellingen van Yora Rienstra gezien en er spreekt wel degelijk engagement uit, ze gaat een verbintenis aan met haar personages, met wat haar opvalt, fascineert, raakt, irriteert aan de wereld waarin zij leeft. Dat een kunstenaar in plaats van grote uitspraken, die vaak cliché en obligaat aandoen, zich richt op het individu, op het verhaal van een enkeling lijkt me wel degelijk getuigen van een maatschappelijke betrokkenheid, aangezien de maatschappij bestaat uit een grote verzameling individuen. (En nu zeuren de SIRE woorden 'De maatschappij, dat ben jij' door mijn hoofd.)
En hoe zit het met mijn eigen engagement? Zo langzamerhand begin ik thema's te herkennen die in veel van mijn werk (onbewust) de kop opsteken. Zo merkte ik een tijd geleden dat in bijna alle teksten die ik schrijf water een rol speelt, of het nu de zee is of een cruciale scène onder de douche.
| Daarnaast lees ik af en toe in recensies interessante dingen waarvan ik denk: dat moet ik onthouden, voor als iemand me ooit naar mijn engagement vraagt. Escapisme, kunstenaarschap, het tegen beter weten in overzichtelijk willen houden van het leven, om een paar voorbeelden te noemen. |
Ik merk dat nadenken over engagement mij soms lam kan slaan. Je tijdens het schrijven afvragen wat het fragment waar je op dat moment aan aan het werk bent te betekenen heeft, kan dodelijk zijn voor het schrijven. Maar het is wel noodzakelijk. Alleen maar vertrouwen op mijn talent, erop vertrouwen dat het wel iets te betekenen heeft omdat ik het anders niet geschreven zou hebben, is veel te mager en doet geen recht aan het grote verhaal dat boek of theatertekst heet. Moet alles bijdragen aan het grote verhaal? Ja.
Over anderhalve week neem ik een week vakantie, ga ik op mijn bank liggen, films kijken, boeken lezen, slapen en nadenken over engagement, noodzaak en misschien een beetje over Jezus.
Als laatste: wellicht een tip uit het nummer De Toneelacademie van De Jeugd van Tegenwoordig:
'Blaas me weg, laat het zien.
Hou het klein, hou het dicht bij jezelf.'
Over anderhalve week neem ik een week vakantie, ga ik op mijn bank liggen, films kijken, boeken lezen, slapen en nadenken over engagement, noodzaak en misschien een beetje over Jezus.
Als laatste: wellicht een tip uit het nummer De Toneelacademie van De Jeugd van Tegenwoordig:
'Blaas me weg, laat het zien.
Hou het klein, hou het dicht bij jezelf.'
| Renée van Marissing is schrijver van romans, theater en muziektheater. Na haar romans Het waaien van mijn oma en Strak blauw, uitgegeven door Atlas Contact, werkt zij nu aan haar derde roman. |
Andere schrijvers over hun schrijfproces
| |
RSS Feed
