"Ik heb hartstochtelijk vertrouwen in het werken met levende schrijvers."
Daniëlle Wagenaars (foto Digidaan) Op twee uitstapjes na, heb ik altijd theaterstukken geregisseerd van levende en vaak jonge schrijvers. In 17 jaar heb ik voor meer dan 27 stukken een schrijfopdracht gegeven. Daarnaast heb ik jonge schrijvers vaak gevraagd een korte stuk te maken voor de Syndicaat Schrijversdagen.
In 17 jaar is er drie keer een opdracht voor een avondvullend stuk niet tot een goed einde gebracht. Twee keer omdat de jonge schrijver overladen werd door opdrachten van verschillende groepen en regisseurs en daardoor zichzelf overwerkte. Beide auteurs zijn daarna opgekrabbeld en hebben een prachtige carrière gemaakt. Eén keer omdat ik het stuk echt niet goed genoeg vond. Eén keer. In 17 jaar. Ik zou dus kunnen zeggen dat ik hartstochtelijk vertrouwen heb in het werken met levende schrijvers. //lees verder//
In 17 jaar is er drie keer een opdracht voor een avondvullend stuk niet tot een goed einde gebracht. Twee keer omdat de jonge schrijver overladen werd door opdrachten van verschillende groepen en regisseurs en daardoor zichzelf overwerkte. Beide auteurs zijn daarna opgekrabbeld en hebben een prachtige carrière gemaakt. Eén keer omdat ik het stuk echt niet goed genoeg vond. Eén keer. In 17 jaar. Ik zou dus kunnen zeggen dat ik hartstochtelijk vertrouwen heb in het werken met levende schrijvers. //lees verder//
de perfecte schrijver
De perfecte schrijver wil iets. Er is een onontkoombare drang om te schrijven. Anders wordt hij of zij gek. Schrijven is de enige uitlaatklep, de reden tot bestaan. Hij of zij wil en kan iets zeggen over de tijd waarin we nu leven, in de taal die we nu spreken. Dan heb ik het niet over de taal van de straat maar wel over de taal die continu verandert, verarmt of verrijkt. De taal die beïnvloed wordt door internet, door de televisie, door nieuwe Nederlanders, oude gezegden, spreuken, gevonden geschriften, het mondiale denken.
Ik hou van een schrijver die zijn of haar fantasie loslaat op de taal en die er nieuwe woorden aan toevoegt, die woorden verdraait en verwringt en woorden maakt die beter zeggen wat ik bedoel dan woorden die er eerder waren. Hij of zij ziet de dingen in een groter verband. Zijn of haar stukken ontstijgen het persoonlijke en tonen de mechanismen van de mens en de strijd van het individu. En, onontbeerlijk: De perfecte schrijver heeft een groot gevoel voor humor en gebruikt die humor om zijn of haar zwartgallige kant te verlichten.
Ik hou van een schrijver die zijn of haar fantasie loslaat op de taal en die er nieuwe woorden aan toevoegt, die woorden verdraait en verwringt en woorden maakt die beter zeggen wat ik bedoel dan woorden die er eerder waren. Hij of zij ziet de dingen in een groter verband. Zijn of haar stukken ontstijgen het persoonlijke en tonen de mechanismen van de mens en de strijd van het individu. En, onontbeerlijk: De perfecte schrijver heeft een groot gevoel voor humor en gebruikt die humor om zijn of haar zwartgallige kant te verlichten.
ivoren torenDaarnaast geloof ik in de intellectuele kracht van de schrijver. Zijn of haar ivoren toren levert een denkwijze op die in het repetitieproces niet aanwezig is. Een unieke kijk op de wereld, een interpretatie van de werkelijkheid die ons, gewone stervelingen, boven de stront en de armoede van de realiteit uit kan tillen. |
|
De perfecte schrijver wil schrijven over de zaken die mij bezig houden, mij raken en verontrusten. De perfecte schrijver deelt mijn passies, mijn stokpaarden, mijn mening. Omdat hij of zij ze deelt hoeven we alleen van tevoren echt met elkaar te spreken. We wandelen, gaan naar een expositie, drinken koffie, thee of drank. We praten over allerlei zaken. Van politiek, boeken, tentoonstellingen, muziek en maatschappij tot de kleding van onze moeders en wie wat heeft gedaan met wie. En ergens in die gesprekken haakt er iets aan elkaar; iets dat terugkeert, iets dat we niet los kunnen laten. De welbekende klik.
De perfecte schrijver gaat dan naar huis en begint te werken. Na een tijdje stuurt hij of zij mij een eerste versie om te zien of het klopt, of we inderdaad hetzelfde dachten. Het klopt meestal. Die klik is vaak oorverdovend hard te horen.
De perfecte schrijver gaat dan naar huis en begint te werken. Na een tijdje stuurt hij of zij mij een eerste versie om te zien of het klopt, of we inderdaad hetzelfde dachten. Het klopt meestal. Die klik is vaak oorverdovend hard te horen.
elke komma
De perfecte schrijver schrijft door tot het stuk af is. Er komen nog wat versies, ik geef wat tips of wat kritiek via email, ik voeg wat informatie toe. Ik beleg bijeenkomsten waarbij acteurs de tekst lezen en vragen stellen zodat de schrijver hoort of zijn of haar ideeën kloppen met de realiteit. De schrijver schrijft door. Daarna komen we bij elkaar om de laatste versie te bespreken. Ik heb het stuk gelezen. Het enige dat ik dan doe is kijken naar de theatrale spanningsboog. En of het stuk nog zegt wat we bedoelden toen we de klik voelden. Misschien stel ik een paar kleine schrappingen voor.
Daarna is het stuk af. Ik begin met repeteren. De acteurs krijgen de tekst. We analyseren en bespreken en associëren. De acteurs leren de tekst. Daarna spelen ze de tekst zoals we hem op de eerste repetitiedag hebben gekregen. Elke komma wordt geleerd, elke zin intact gelaten. Als er vragen zijn, worden die aan de perfecte schrijver voorgelegd. Die verbetert soms eens iets. Of legt uit wat hij of zij bedoelt
Daarna is het stuk af. Ik begin met repeteren. De acteurs krijgen de tekst. We analyseren en bespreken en associëren. De acteurs leren de tekst. Daarna spelen ze de tekst zoals we hem op de eerste repetitiedag hebben gekregen. Elke komma wordt geleerd, elke zin intact gelaten. Als er vragen zijn, worden die aan de perfecte schrijver voorgelegd. Die verbetert soms eens iets. Of legt uit wat hij of zij bedoelt
Vaste schrijver Jibbe Willems (foto Ren den Engelsman) Het perfecte stuk is nu van ons; van de acteurs, de vormgevers en van mij. De schrijver komt niet langs in het repetitielokaal. Hij of zij heeft ook een eigen leven. Na een tijdje is het première en dan is het stuk van iedereen. Een prachtig en eenzaam moment voor allen die eraan hebben gewerkt.
Alle stukken die ik heb gemaakt in samenwerking met een schrijver zijn onderdeel van mijn zoektocht naar de perfecte partner. Mijn zoektocht is openbaar. Dat is wat kunst moet zijn: Een kijkje in de hoofden en harten van hen die een vorm zoeken om het leven te beschrijven, te interpreteren en die dat willen delen met anderen.
Alle stukken die ik heb gemaakt in samenwerking met een schrijver zijn onderdeel van mijn zoektocht naar de perfecte partner. Mijn zoektocht is openbaar. Dat is wat kunst moet zijn: Een kijkje in de hoofden en harten van hen die een vorm zoeken om het leven te beschrijven, te interpreteren en die dat willen delen met anderen.
braaf, braaf en braaf
Niet met alle schrijvers is het zo gegaan als hierboven beschreven. Ik heb verschrikkelijk veel shit gelezen. Hoogdravend, pretentieus of heel klein en onbelangrijk en vooral veel braaf, braaf en BRAAF. Daar worstel ik me doorheen. Perfectie ligt niet voor het oprapen. Soms is de uitgangspositie niet ideaal; vraagt een schrijver mij om een idee te regisseren, is er een thema, doelgroep of bepaalde opdracht waar hij of zij zich toe moet kunnen verhouden.
Niet alle stukken die ik heb gemaakt zijn perfect geworden. Soms bewonder ik een schrijver zeer en houd ik van zijn of haar werk, maar vallen we niet samen. Soms is het onderwerp waarop de klik kwam toch niet groot genoeg. Soms dachten we de klik te horen maar was het gewoon een geluid van de straat, dat niet met ons te maken had. Dan waren de stukken 'goed' of 'interessant' of 'minder goed gelukt' of 'zwaar klote' of 'best mooi'.
Om de perfecte partner te vinden moet je soms het bed/toneel delen met vele aantrekkelijke one night stands. Je weet pas van echt elkaar dat je Hèt bent als je samen bent geweest.
Niet alle stukken die ik heb gemaakt zijn perfect geworden. Soms bewonder ik een schrijver zeer en houd ik van zijn of haar werk, maar vallen we niet samen. Soms is het onderwerp waarop de klik kwam toch niet groot genoeg. Soms dachten we de klik te horen maar was het gewoon een geluid van de straat, dat niet met ons te maken had. Dan waren de stukken 'goed' of 'interessant' of 'minder goed gelukt' of 'zwaar klote' of 'best mooi'.
Om de perfecte partner te vinden moet je soms het bed/toneel delen met vele aantrekkelijke one night stands. Je weet pas van echt elkaar dat je Hèt bent als je samen bent geweest.
serieel monogaam
Ik ben serieel monogaam, wat de perfecte werkpartner betreft. De perfecte schrijver heb ik een paar keer ontmoet. Drie keer. Drie totaal verschillende perfecte schrijvers. Hij, hij en zij hebben meerdere stukken voor me geschreven, waaronder een aantal perfecte. Bij die perfecte stukken heb ik altijd maar één gedachte gehad: "Dat stuk, dat ben ik." Ik heb mezelf gezien in woorden die ik niet kan geven, in beelden die ik niet kan maken, in filosofieën die ik niet kan verzinnen. De perfecte schrijver is alles wat ik hierboven beschreef – en meer. Veel meer. Met de perfecte schrijver ben ik een beter kunstenaar. Een betere regisseur, een betere maker, een beter... //
| Daniëlle Wagenaar is regisseur, schrijver en docent. Op dit moment werkt zij samen met schrijver Jibbe Willems en met acteur Niek van der Horst aan de fantastische, sprankelende monoloog Naar de hemel wijzen, over het ontstaan van het kwaad en over verloren liefde. Zondag 28 april 2013 geven zij een sneak preview van deze tekst in de kleine zaal van theater Bellevue Amsterdam. Daarnaast is Wagenaar onderdeel van het begeleidingsteam van de Tekstsmederij, geeft zij spel lessen aan de faculteit Theater van ArteZ en kijkt mee met de regies van Jörgen Tjon a Fong bij Urban Myth. |  |
Daarnaast is Wagenaar onderdeel van het begeleidingsteam van de Tekstsmederij, geeft zij spel lessen aan de faculteit Theater van ArteZ en kijkt mee met de regies van Jörgen Tjon a Fong bij Urban Myth. Ook is Daniëlle voorzitter van het bestuur van TG Monter en neemt zij plaats in de Commissie van Cultuur in stadsdeel Amsterdam Oost. //
RSS Feed
